De BLCN (Beroepsvereniging Leefstijlcoaches Nederland) vindt het een gemiste kans dat de landelijke richtlijn voor overgewicht en obesitas niet aan de orde is gekomen in de omstreden documentaire over afvalmedicatie van Filemon, die op 15 mei uitgezonden werd door PowNed. “Eerst de mogelijke oorzaken van het overgewicht onderzoeken, daarna de leefstijl op orde brengen met een erkende leefstijlinterventie en daarna pas komt obesitas medicatie ter sprake.”
In de documentaire komt hoogleraar obesitas Liesbeth van Rossum aan het woord. Zij is zichtbaar geschrokken van het gemak waarmee het diabetesmiddel als afvalmedicatie via het internet en verschillende ‘klinieken’ en ‘artsen’, die zich focussen op het in korte tijd veel gewicht verliezen, toch wordt verstrekt buiten de richtlijnen om. “Semaglutide is voor diabetespatiënten bedoeld, het is geen kuurtje en kan bij verkeerd gebruik juist bijdragen aan een jojo-effect, wat nóg ongezonder voor je is dan langdurig te zwaar zijn”, vertelt de hoogleraar aan Filemon.
“Een groot deel van de mensen met obesitas die semaglutide op eigen initiatief nemen om af te vallen, komt weer aan”, vertelde de hoogleraar eerder aan EenVandaag. “Dit geldt ook voor de middelen die wel voor obesitas bedoeld zijn. Dit hangt samen met de verstoringen die in het lichaam plaatsvinden die ervoor zorgen dat het gewicht van nature terug omhoog wil. Deze middelen hebben daar een remmend effect op.” En daarmee is de kans dus groot dat iemand weer terugkomt op het oude gewicht zodra diegene stopt met afvalmedicatie. Of je betaalt voor de rest van je leven veel geld om de afvalmedicatie te blijven gebruiken.
Tijdens de documentaire kijkt Filemon thuis mee bij een van de patiënten van een bariatrisch chirurg. Zijn koelkast staat vol met pakken sap en frisdrank. “De patiënt krijgt afvalmedicatie voorgeschreven, terwijl het niet duidelijk is of hij al een leefstijlinterventie heeft gevolgd, of de onderliggende oorzaken van het overgewicht zijn onderzocht”, vertelt BLCN-beleidsadviseur Sione Brugman. “Het is echt een gemiste kans dat de richtlijn niet wordt genoemd in de documentaire.”
Filemon gaat voor de documentaire zelf ook aan de semaglutide. Via de chirurg krijgt hij het middel niet via de legale weg omdat hij geen overgewicht heeft. Wat volgt is een uitgebreide zoektocht om het middel via een andere weg te bemachtigen. Verder wordt er weinig aandacht besteed aan de bijwerkingen die Filemon kan ervaren en wat er met zijn gewicht gebeurt als hij weer stopt met zijn stootkuur. Van Rossum benadrukt nog wel dat ze zich zorgen maakt om de hype en massale run op het middel omdat we nog niet weten wat de langetermijneffecten van het gebruik zijn. “Er wordt gedaan alsof het een quick fix is, maar naar de onderliggende zaken wordt niet gekeken.”
De documentaire eindigt met een waarschuwing van Filemon dat hij afraadt om het middel zonder consult van een arts te gebruiken. “Daar ben ik het helemaal mee eens: eerst goed de oorzaak van het overgewicht in kaart brengen, daarna gezonde gewoontes aanleren bij een leefstijlcoach in een GLI en als dat onvoldoende werkt aanvullend medicatie”, zegt Brugman. “Zonder het aanleren van gezondere gewoonten, kom je uiteindelijk altijd weer aan.”
