Het werk van leefstijlcoaches en andere zorgprofessionals in sociaal kwetsbare wijken brengt veel uitdagingen met zich mee. Samenwerking binnen de wijk is cruciaal, net als het aanbieden van een breed scala aan interventies – zowel binnen het zorgdomein als het sociaal domein. “We willen vanuit de persoon kijken welke interventie het beste past.”
Na jaren in de gezondheidszorg te hebben gewerkt, schoolde BLCN-lid Petra Doets zich in 2018 om tot leefstijlcoach. “Ik zag al lange tijd dat er een groot tekort aan zorg dreigde te ontstaan en besefte dat we vooral moeten voorkomen dat mensen ziek worden. Mijn missie is duidelijk: bijdragen aan de gezondheid en het welzijn van mensen. Pijn, ongemak en gevoelens van eenzaamheid verminderen kan een enorme impact hebben op iemands leven. Daarom wilde ik mijn focus verleggen van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag. De opleiding tot leefstijlcoach sloot hier perfect op aan.”
Het belang van de omgeving
Sindsdien is Petra actief betrokken bij Aanpak Gezond Noord, een initiatief in Amsterdam-Noord dat bewoners ondersteunt bij het verbeteren van hun gezondheid en welzijn. Het programma bevordert een gezonde leefstijl via laagdrempelige activiteiten en persoonlijke begeleiding. Gedragsverandering staat centraal. Petra benadrukt: “De omgevingsfactoren zijn zó belangrijk. Als iemand leeft in een ongezonde omgeving, veel stress ervaart of schulden heeft, wordt het aanleren van gezonde gewoontes nog moeilijker. Ik ben constant bezig met: hoe kan het anders? Als je iemand op een andere manier leert kijken en denken, en diens leven een positieve wending neemt, dan maak je het grootste verschil.”
Gezond Noord biedt een breed aanbod aan activiteiten en ondersteuning, waaronder beweegactiviteiten zoals wandelgroepen, fietstochten en sportlessen, kookworkshops en tips over betaalbare voeding, stoppen-met-roken-begeleiding en mentale ondersteuning. “Er is voor iedereen wel iets dat bij hem of haar past,” aldus Petra.
Maatwerk in interventies
Bij Gezond Noord worden geen Gecombineerde Leefstijlinterventies (GLI) aangeboden, maar uitsluitend gesubsidieerde programma’s, zoals Welzijn op Recept, Gezond op Eigen Kracht (GOEK), Gewichtige Dames, Samen Sterk met Suiker en Samen Tegen Stress. Petra: “We kijken per persoon welke interventie aansluit bij zijn of haar situatie. Zelf combineer ik Welzijn op Recept vaak met Samen Sterk met Suiker en GOEK.”
Welzijn op Recept is een initiatief waarbij huisartsen en andere eerstelijnszorgverleners patiënten met psychosociale klachten doorverwijzen naar een welzijnscoach in plaats van medische behandelingen voor te schrijven. “Het wegnemen van pijn, ongemak en eenzaamheid heeft vaak een groot effect”, vertelt Petra. “Soms zie ik iemands ogen oplichten – dan weet ik dat ik goed zit.” Het aanbod is breed: van bewegen en creativiteit tot natuurbeleving en sociale activiteiten zoals maatjesprojecten en vrijwilligerswerk. “Het is prachtig werk, maar het is niet altijd makkelijk. Veel mensen verkeren in moeilijke omstandigheden. Samen met ons netwerk proberen we hen zo goed mogelijk te begeleiden.”
Voor de interventie Samen Sterk met Suiker, ontwikkeld door Amsterdam UMC, organiseert Petra wekelijkse groepsbijeenkomsten. “In groepsverband kun je veel bereiken op het gebied van gedragsverandering.” Het doel is om de eigen regie van cliënten te versterken en kleine stappen richting beter diabetesmanagement te zetten.
Ontwikkeling pre-GLI
Naast de bestaande interventies is Gezond Noord ook bezig met het ontwikkelen van een zogeheten pre-GLI. Petra: “We bieden zelf geen GLI aan – dat is een bewuste keuze – maar we werken wél nauw samen met de GLI-coaches in Noord.” Binnenkort kunnen Gezond Noord en verwijzers gebruik maken van de tool Samen beslissen over gewicht, die landelijk beschikbaar komt. Petra: “Dat is het mooie aan Noord: we doen het gewoon met elkaar, zonder eerst een dik projectplan te schrijven. Daardoor komt er snel iets van de grond.”
Lage sociaaleconomische positie (SEP)
Het werken met mensen met een lage SEP vraagt om een specifieke aanpak. Petra deelt graag een paar praktische tips uit haar eigen ervaring met andere BLCN-leden: Gebruik geen PowerPoint, maar ga met elkaar in gesprek, bijvoorbeeld via stellingen waarover deelnemers hun mening kunnen geven. Begin altijd met een ‘rondje positief’: laat iedereen iets noemen waar hij of zij blij van wordt en leuk vindt om te delen met de groep. Nodig regelmatig gastsprekers uit, zoals de buurtsportcoach, diëtist, praktijkondersteuner of schuldhulpverlener. Ga elke week samen wandelen.
Stress-sensitief werken
De collega’s van Gezond Noord worden momenteel geschoold in stress-sensitief werken. Petra: “Een hele waardevolle nascholing, vooral als je werkt met mensen met een lage SEP. Je leert hoe stress het brein beïnvloedt, en dat mensen daardoor minder goed kunnen plannen of organiseren. Ik volg graag bijscholingen, en ik vind dat wij als BLCN-leefstijlcoaches ons echt moeten richten op gedragsverandering – we vinden dat allemaal moeilijk of dat nu mensen zijn met een praktijkopleiding of universitair geschoold.”
Voor meer informatie: GezondNoord, Samen sterk met suiker en Samen Beslissen over Gewicht
