Tijdens het Nationaal Obesitas Congres op 7 maart 2025 zat de zaal vol met onder andere BLCN-leefstijlcoaches. Hoogleraar obesitas en dagvoorzitter Liesbeth van Rossum was blij met deze opkomst. “Leefstijlcoach is een belangrijk beroep met een brede aanpak. Geweldig dat zoveel leefstijlcoaches hier aanwezig zijn om hun kennis te vergroten.”
Tijdens het Nationaal Obesitas Congres werden de laatste wetenschappelijke inzichten gedeeld over obesitas. “Het is belangrijk dat leefstijlcoaches daarvan op de hoogte zijn. En dat ze goed weten te herkennen wanneer er bijvoorbeeld op psychosociaal of medisch gebied verder gekeken moet worden”, vertelt Liesbeth van Rossum, hoogleraar obesitas en internist-endocrinoloog aan Erasmus MC en voorzitter van het Partnerschap Overgewicht Nederland (PON). Tijdens het congres benadrukte ze het belang van het achterhalen van de onderliggende oorzaken voor overgewicht en obesitas.
Checkoorzakenovergewicht.nl
Van Rossum tipt daarbij zowel verwijzers als leefstijlcoaches om cliënten vóór aanvang van een gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) al de vragenlijst in te laten vullen op www.checkoorzakenovergewicht.nl. “Het is cruciaal dat verwijzers dat doen. Leefstijlcoaches kunnen de vragenlijst ook aan hun cliënten tippen om voor aanvang van de intake in te vullen. De cliënt kan de vragenlijst – met algoritmes gebaseerd op de actuele richtlijnen – zelfstandig thuis invullen en de resultaten meenemen naar de intake, of digitaal al aanleveren. Nieuw is de mogelijkheid van een follow-up vragenlijst. Ze kunnen de vragenlijst bijvoorbeeld na drie maanden, een half jaar of een jaar steeds opnieuw invullen om zo de vordering te meten. Tijdens de follow-up worden de verbetering van enkele bijkomende overgewicht-gerelateerde ziekten en factoren die de leefstijl in de weg kunnen staan opnieuw uitgevraagd.” Deze follow-up functionaliteit werd tijdens het congres gepresenteerd als een van de nieuwste ontwikkelingen in de praktische uitvoering.
Uniek beroep
De hoogleraar is blij dat het beroep leefstijlcoach verder kijkt dan het klassieke ‘op dieet gaan’. “Het is super dat de leefstijlcoach zich focust op het zoeken naar een leefstijlpatroon wat bij iemand past, waarbij breder gekeken wordt dan alleen voeding. Ook de factoren beweging, slaap, stress en ontspanning zijn minstens zo belangrijk voor de gezondheid. De leefstijlcoach zet echt de patiënt centraal. Ervoor zorgen dat het op alle vlakken net ietsje beter en ietsje gezonder gaat. Leefstijlcoach is daardoor echt een uniek beroep.”
Verbeterde gezondheid
Van Rossum vindt het spijtig dat een GLI, die door veel BLCN-leefstijlcoaches wordt gegeven, vaak door verwijzers en cliënten wordt gezien als een ‘afvalprogramma’. “Het is een leefstijlprogramma met als bedoeling om de gezondheid en kwaliteit van leven te verbeteren en om iemand te coachen naar gezond gedrag. Ook als je niet afvalt, maar wel gezonder gaat leven, geeft dat al veel gezondheidswinst. Een gezondere leefstijl is altijd goed en heeft meerwaarde voor de patiënt. Helaas zijn veel mensen teveel op slank worden gefocust, terwijl dat op de lange termijn ontzettend moeilijk is als je eenmaal obesitas hebt.”
GLI belangrijk bij obesitasmedicatie
Dat veel mensen een GLI willen doen om uiteindelijk obesitasmedicatie te krijgen, roept gemengde gevoelens op bij de internist. “Gezonde leefstijl is de basis, ook bij het gebruik van obesitasmedicatie. Een GLI kan daar goed bij helpen. Anderzijds hebben sommige mensen met ernstige obesitas volgens de richtlijn al eerder in een GLI-traject een indicatie om ondersteund te worden met medicatie. Dan kan het eerst ‘moeten’ doen van een GLI om deze medicatie vergoed te krijgen door mensen negatief ervaren worden, zeker als ze zelf al een lange weg met leefstijlinterventies hebben afgelegd. Er lopen momenteel gesprekken met onder andere het Zorginstituut, Zorgverzekeraars Nederland, BLCN en PON, waarbij bekeken wordt of de praktijk beter bij de nieuwe multidisciplinaire richtlijn – waaraan de BLCN heeft meegeschreven – kan aansluiten. Misschien kan bij sommigen – die volgens de richtlijn de indicatie hebben – dan al eerder in het traject met obesitasmedicatie gestart worden, zodat ze wind mee krijgen in de leefstijlinterventie.”
Individuele modulaire GLI
Ook in de richtlijn wordt benadrukt dat het belangrijk is dat de oorzaken van het overgewicht bekend zijn én dat nagegaan wordt hoe het ervoor staat op leefstijlgebied. Indien het erop lijkt dat iemand al een gezonde leefstijl heeft, kan een huisarts ondersteund worden om die inschatting te maken door een soort second opinion van een BLCN-leefstijlcoach te vragen. Hierbij wordt door een leefstijlcoach gecheckt wordt of er nog baat is bij meer begeleiding op leefstijl, bijvoorbeeld in een GLI. Indien ingeschat wordt dat iemand toch nog iets heeft te winnen met een GLI, dan kan de cliënt deze bij een andere leefstijlcoach aan een GLI kunnen deelnemen. Van Rossum: “Dit soort verkorte trajecten of eenmalige screening wordt in de nieuwe richtlijn ‘individuele modulaire GLI’ genoemd. Deze wordt nog niet op als zodanig vergoed. Hierover worden gesprekken gevoerd met het Zorginstituut.”
Praktische tips
Van Rossum heeft een aantal praktische tips voor BLCN-leefstijlcoaches. Zo drukt de internist leefstijlcoaches echt op het hart om echt goed na te gaan wat de belemmerende factoren zijn bij het gewichtsafname bij iemand met obesitas. “Op www.behandelovergewicht.nl, een website voor zorgverleners, vind je de factsheet van de obesitasrichtlijn. Daarop staan ook de zeven categorieën van oorzaken van obesitas en de factoren die de effecten van een leefstijlinterventie in de weg kunnen staan. Per oorzaak kan je klikken en zie je adviezen welke zorg of hulp je iemand zou kunnen adviseren. Wanneer wil je bijvoorbeeld aankaarten bij de huisarts om te bekijken of er begeleiding mogelijk is bij het afbouwen van bepaalde gewichtsverhogende medicatie om zo de leefstijlinterventie meer effect te kunnen laten hebben? En tip eens de ‘HuisartsPodcast voor Patiënten, aflevering over obesitas’ aan de GLI-deelnemers. Daarin horen ze verhelderende inzichten en tips die gebaseerd zijn op de richtlijn.”
